هواسازچیست؟بررسی دستگاه هواساز، کاربرد و انواع

هواساز یا هوارسان دستگاهی است که در سیستم‌های تهویه‌مطبوع ساختمان‌های تجاری، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها و پروژه‌های مسکونی برای تامین هوای مطلوب استفاده می‌شود. این دستگاه با قابلیت ایجاد گرمایش، سرمایش، رطوبت‌زدایی و رطوبت‌زنی همراه است و با دستگاه‌هایی مانند چیلر و دیگ آب گرم تشکیل یک سیستم تهویه مطبوع را می‌دهند.

در هواسازها به صورت تخصصی و دقیق امکان کنترل درجه حرارت، دبی آب و فیلتراسیون وجود دارد و به دلیل اینکه هواسازها بر اساس محاسبات و طراحی مهندسین تاسیسات در کارخانه ساخته می‌شوند، معمولا در پروژه‌های بزرگ تجاری و پروژه‌های بیمارستانی و کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. سیستم‌های تهویه مطبوع هواساز شامل دستگاه هواساز، کانال‌های رفت، کانال‌های برگشت، دریچه‌ها، اجزای کنترلی و لوله‌کشی‌های کویل آب گرم و آب سرد می‌باشند.

طراحی پروژه‌های تجاری، بیمارستانی و کارخانه‌ها ممکن است به گونه‌ای باشد که به صورت ترکیبی صورت گیرد. به عبارتی قسمت‌هایی از پروژه به دلیل تفکیک و مستقل بودن از فن‌کویل استفاده گردد و قسمت‌هایی از پروژه توسط هواساز، تامین هوا صورت گیرد و در برخی از پروژه‌ها تماما از هواساز برای تامین هوای داخل استفاده گردد.

به طورکلی هواساز دستگاهی می‌باشد که به طراح تاسیسات این امکان را می‌دهد که مقدار هوای تازه و برگشتی را طراحی و محاسبه نماید تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی گردد و همچنین استانداردهای لازم برای تامین هوای تازه رعایت گردد.

همان‌طور که اشاره شد هواسازها مانند فن‌کویل‌ها وظیفه تامین هوای مطبوع را دارند، با این تفاوت که هواسازها در ظرفیت‌های بالا ساخته می‌شوند و در محیطی خارج از فضای تهویه مطبوع (معمولا در اتاق هواساز یا بام ساختمان) نصب می‌شوند.

کاربردهای دستگاه هواساز

هواساز کاربردهای متنوعی در صنعت تهویه مطبوع دارد که عبارتند از:

• تامین هوای تازه

برخی هواسازها در پروژه های مسکونی، تجاری، بیمارستانی و صنعتی فقط وظیفه تامین هوای تازه را دارند. برای شرح بهتر این موضوع باید بگوییم که در اصل برای تامین بار برودتی و حرارتی در این ساختمان‌ها از هواساز استفاده نمی‌شود و فنکویل وظیفه تامین بار برودتی و حرارتی را دارد و در اصل هواساز با توجه به استاندارد ASHRAE وظیفه تامین هوای تازه به‌ازای نفرات را بر عهده دارد. همچنین با توجه به مقررات مبحث 14 نظام مهندسی ساختمان میزان تعویض هوا مشخص شده است.

• تهویه مطبوع

در برخی از پروژه‌ها از هواساز برای تامین ظرفیت برودتی و حرارتی ساختمان به صورت کامل استفاده می‌شود. به طور کلی هواساز در این پروژه‌ها علاوه بر تامین هوای تازه، وظیفه تامین گرمایش و سرمایش کل پروژه را بر عهده دارد. بیشتر پروژه‌های صنعتی (کارخانه‌ها) و تجاری به دلیل قابلیت‌های مختلف و ظرفیت حرارتی و برودتی بالا از هواساز برای تهویه مطبوع استفاده می‌کنند.

• تهویه مطبوع و فیلتراسیون

همان طور که پیش‌تر توضیح داده شد، در طراحی هواسازها می‌توان از قسمت فیلتراسیون هوا به صورت دقیق و تخصصی استفاده نمود. در پروژه‌های بیمارستانی، کارخانه‌های مواد غذایی‌، کارخانه‌های داروسازی و اتاق‌های تمیز، هواساز‌ها علاوه بر تامین هوای تازه و تهویه مطبوع، فیلتراسیون مناسب هوا نیز از موارد مهم و ضروری آنها می‌باشد.

همان طور که ذکر شد هواسازها در کاربردهای مختلف و باتوجه به شرایط پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل اینکه در طراحی و ساخت هواساز تمامی آیتم‌ها به صورت سفارشی می‌باشند، به همین دلیل هواسازها در پروژه‌ها با شرایط خاص، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اجزای دستگاه هواساز

اجزای یک هواساز به شرح زیر می‌باشد که هر قسمت به صورت مختصر و کاربردی توضیح داده می‌شود:

• محفظه اختلاط هوا (Mixing Box)
• کویل سرمایش
• کویل گرمایش
• فیلترها
• رطوبت‌زن
• فن

محفظه اختلاط هوا  (Mixing Box)

این قسمت از هواساز در قسمت ورودی دستگاه هواساز می‌باشد و وظیفه آن اختلاط هوای برگشت و هوای تازه است. این قسمت دارای دو دمپر است که می‌توان هوای تازه و هوای برگشت را تنظیم نمود. دمپرها معمولا با موتور دمپر کنترل می‌گردند و میزان هوای ورودی به هواسازها توسط موتور دمپر تنظیم می‌شود. در صورتی که هواساز فقط دارای هوای تازه باشد این محفظه دیگر وجود ندارد و هوای تازه مستقیم وارد هواساز می‌گردد.

کویل سرمایش هواساز 

کویل‌های سرمایش هواساز یا توسط آب سرد چیلر تغذیه می‌شوند یا از نوع DX می‌باشند. این کویل‌ها برای ایجاد سرمایش، رطوبت‌زدایی و یا سرمایش مجدد استفاده می‌شوند. سرعت جریان هوا در کویل سرمایش با توجه به مقدار هوا، اندازه کویل و بار برودتی تعیین می‌گردد. در اطلاعاتی که از طرف سازنده هواساز اعلام می‌شود باید حداکثر سرعت توصیه شده جهت هوا عبوری از روی کویل مشخص گردد. بار برودتی پروژه نیز توسط مشاور پروژه محاسبه می‌گردد و در اختیار سازنده هواساز قرار می‌گیرد.

کویل گرمایش هواساز

در کویل‌های گرمایی هواساز، می‌توان از بخار یا آب گرم استفاده نمود. این کویل‌ها برای پیش گرمایش، گرمایش یا گرمایش مجدد استفاده می‌شوند. سرعت هوا در این کویل‌ها با توجه به مقدار هوا و ابعاد کویل تعیین می‌گردد. اندازه کویل را می‌توان با توجه به محدودیت‌های فضای دسترسی یا سرعت 400-600 FPM طراحی و محاسبه کرد. در اطلاعاتی که توسط سازنده ارائه می‌گردد افت فشار کویل و ظرفیت واقعی باید ذکر گردد. ظرفیت گرمایی پروژه توسط مهندس مشاور محاسبه می‌شود و در اختیار سازنده هواساز قرار می‌گیرد.

فیلتر هواساز

موقعیت قرارگیری فیلتر هواساز بستگی به طراحی مهندس مشاور پروژه دارد ولی همیشه در ورودی هواساز، فیلتر آلومینیومی وجود دارد و مابقی فیلترها بعد از این بستر فیلتر قرار می‌گیرند. البته در برخی موارد فیلتر هپا بعد از فن و در خروجی دستگاه نصب می‌گردد.

آلاینده‌های هوا می‌توانند گرد و غبار، دود، بخار، شن و میکرو ارگانیزم‌ها باشند. معمولا برای گرفتن این ذرات باید از فیلترها استفاده نماییم، مخصوصا اگر پروژه بیمارستان و صنایع داروسازی و صنایع غذایی باشد، برای بالا بردن کیفیت هوای داخل و ممانعت از ورود و رشد باکتری و ویروس ها باید از فیلترها استفاده شود. صنایع داروسازی در فیلتراسیون هوا معمولا اندازه ذرات آلاینده‌ها کم‌تر از یک میکرون می‌باشد.

به طور معمول سه بستر فیلتر اصلی در هواسازها وجود دارد که عبارتند از:

• فیلتر با راندمان کم (Pre Filter)

  این فیلترها در هواساز برای جذب ذرات سه تا ده میکرون می‌باشند که معمولا به صورت عمده در تمامی دستگاه‌های تهویه مطبوع و هواسازها از جمله هواساز، با کاربری تجاری و آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• فیلتر با راندمان متوسط (Bag Filter)

  این نوع فیلترها قابلیت جذب آلاینده‌ها و ذرات با اندازه یک میکرون را دارند و در صورتی که به صورت درست طراحی و ساخته شوند دارای راندمان پالایش تا حداکثر 95 درصد هستند. این نوع فیلتر معمولا در هواسازهای مورد استفاده در پروژه‌های بیمارستانی و کارخانه‌های مواد غذایی در نظر گرفته می‌شود.

• فیلتر با راندمان بالا (Hepa Filter)

  فیلترهای هپا در هواساز، قابلیت جذب ذرات کم‌تر از 0/3 میکرون را دارند و در هواسازهای اتاق عمل بیمارستان، اتاق‌های تمیز با راندمان بالا، صنایع داروسازی و به صورت کلی در هواسازهای هایژنیک مورد استفاده قرار می‌گیرند و دارای راندمان 99/995 درصد می‌باشند.

• فیلتر با راندمان خیلی بالا (Ulpa Filter)

این فیلترها برای جذب ذرات 0/12 میکرون می‌باشند و راندمان آنها 99/999 درصد می‌باشد و فیلتر دارای بالاترین راندمان می‌باشد و البته در صنایع خاص و شرایط خاص استفاده می‌گردند.

• فیلترهای کربن اکتیو

  این فیلترها بیشتر برای جذب گازهای دارای بو استفاده می‌شوند. کربن فعال کاربردی‌ترین ماده مورد استفاده در سیستم‌های تهویه مطبوع برای جمع آوری آلاینده‌های گازی می‌باشد.

رطوبت زن هواساز:

رطوبت‌زنی در هواساز بر اساس شرایط آب و هوایی پروژه و داخل تامین می‌گردد. معمولا دو نوع رطوبت‌زن متداول وجود دارد که در هواسازها مورد استفاده قرار می‌گیرد و با توجه به مقدار رطوبت وارد شده به هوا تنظیم می‌گردد و طراحی و انتخاب می‌شود.

• رطوبت زن‌های بخار
• رطوبت زن‌های اولتراسونیک

فن هواساز:

فن هواساز براساس میزان هوادهی و فشار استاتیک خارجی و افت فشار داخل دستگاه هواساز که توسط سازنده هواساز اعلام می‌گردد، انتخاب می‌شود. علاوه بر این موضوع نوع اتصال فن به موتور نیز یکی از پارامترهای مهم می‌باشد. فن‌ها به دو صورت به موتور متصل می‌شوند:

• به صورت پولی تسمه (غیر مستقیم)
• به صورت مستقیم

همان‌طور که بیان کردیم در هواسازهای هایژنیک حتما باید فن به صورت مستقیم (پلاگ فن) به هواساز متصل گردد.

هم‌چنین به صورت کلی از لحاظ نوع پره‌ها دو نوع فن وجود دارد که عبارتند از:

• فن با پره‌های رو به جلو (Forward Curved): این نوع فن‌ها دارای راندمان کم‌تری هستند و برای فشارهای استاتیک پایین و هوادهی متوسط و بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. هم‌چنین قیمت مناسبی دارند و سطح صدای آن‌ها نیز پایین می‌باشد.
• فن با پره‌های رو به عقب (Backward Curved): این نوع فن‌ها دارای راندمان بالاتری نسبت به فن‌های با پره رو به جلو می‌باشند و برای فشار استاتیکی بالا و هوادهی‌های متوسط و بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند و قیمت بالاتری دارند.

هواسازها به صورت کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند که به توضیح مختصری از آن‌ها می‌پردازیم:

• هواسازهای استاندارد معمولی

  این نوع هواساز با توجه به طراحی پروژه ساخته می‌شود و بیش‌تر برای پروژه‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی کاربرد دارد. در این هواسازها ورق داخلی بدنه از نوع گالوانیزه می‌باشد و طبق طراحی مهندس مشاور پروژه، ظرفیت سرمایش و گرمایش محاسبه می‌گردد و کارخانه سازنده بر اساس این ظرفیت‌ها نوع، ابعاد و تعداد ردیف کویل را طراحی می‌کند و ساخت آن‌ها صورت می‌گیرد. موتور و فن هواساز بر اساس ظرفیت هوادهی و فشار استاتیکی خارجی اعلام شده توسط، مهندس مشاور پروژه انتخاب می‌گردد. قسمت‌های دیگر هواساز مانند فیلترها، رطوبت‌زنی، کویل‌های پیش‌گرمایش توسط مهندس مشاور پروژه طراحی می‌گردد.

• هواسازهای هایژنیک

  هواسازهای هایژنیک برای پروژه‌های بیمارستانی‌، داروسازی، صنایع غذایی و اتاق‌های تمیز استفاده می‌گردد. این نوع هواسازها دارای بدنه داخلی استیل می‌باشند و به دلیل اینکه این دستگاه‌ها به صورت دوره‌ای شستشو می‌گردند، تمامی قسمت‌های هواساز باید به گونه‌ای باشند که امکان شستشو فراهم باشد. در هواسازهای هایژنیک استراکچر و داخل دستگاه باید به نحوی ساخته شود که گوشه‌ها و نقاطی که محل تجمع گرد و غبار است به صورت curve ساخته شوند. هواسازهای هایژنیک معمولا سه بستر فیلتر دارند که عبارتند از: پیش فیلتر، فیلتر کیسه ای و فیلتر هپا، که تعداد و نوع فیلترها بستگی به میزان دقت فیلتراسیون دارد. در ساخت هواسازهای هایژنیک به دلیل ایجاد تجمع باکتری و گرد و غبار، نباید از موتور و فن های پولی و تسمه‌ای استفاده کرد و می‌بایست از موتور و فن‌های پلاگ استفاده  گردد که موتور و فن به صورت مستقیم به هم متصل می‌گردد.

ما در شرکت ایرتمپ جهت انتخاب سریع و تهیه نقشه ساخت متناسب با نیاز پروژه شما، با استفاده از نرم افزار طراحی اختصاصی، این محصول را طراحی و تولید می‌کنیم. برای شناخت مشخصات کامل هواساز ایرتمپ و خرید این محصول می‌توانید با واحد فروش شرکت ایرتمپ به شماره 62861000-021 تماس حاصل فرمایید. ما در شرکت ایرتمپ به پشتوانه خدمات پس از فروش کارخانجات صنعتی جنرال با بیش از 50 سال فعالیت در زمینه محصولات سرمایشی و گرمایشی همواره در کنار شما عزیزان هستیم.